فرکانس صدا

حتما می‌دانید که صدا با چند کمیت تعریف می‌شود. شدت به معنی بلند یا کوتاه، فریاد یا نجوا، واحدش دسی بل، زمان کشش یا دوام، واحدش ثانیه، و فرکانس یعنی بالا یا پایین، زیر یا بم، واحدش هرتز که همان دور در ثانیه است و معکوس پریود است. این آخری موضوع این بحث است

مبنای کوک بسیاری از سازها نت (لا) است. مثلا سیم دوم ویولن و سیم اول ویولا اگر دست
باز (بدون انگشت گذاشتن) نواخته شوند صدای (لا) دارند. در کنسرتها دیده‌اید، قبل از ورود رهبر ارکستر به صحنه، کنسرت ماستر از بادیهای چوبی می‌خواهد که (لا) را بزنند تا همه سازهای دیگر با این صدا کوک کنند. فرکانس طبیعی این نت 435 هرتز بود، برای ساده کردن محاسبات فیزیکی موسیقی، آن را 440 هرتز تعریف کردند و لای استاندارد نامیدند در برابر لای طبیعی

با پذیرفتن فرکانس 440 هرتز برای (لا) و دانستن نسبتهای نتها به هم، می‌توان فرکانس هر نتی را محاسبه کرد. این نسبتها با دقت سه رقم اعشاری عبارتند از

در هر اکتاو
فرکانس (ر) 1.125 برابر (دو) است
فرکانس (می) 1.266 برابر (دو) است
فرکانس (فا) 1.333 برابر (دو) است
فرکانس (سل) 1.500 برابر (دو) است
فرکانس (لا) 1.688 برابر (دو) است
فرکانس (سی) 1.898 برابر (دو) است
فرکانس (دو) در اکتاو بعدی 2.000 برابر (دو) در اکتاو قبلی است

این فاصله‌ها (با کسر متعارفی) در جدول زیر خلاصه شده‌اند

به این ترتیب اگر فرکانس (دو) را در اکتاو وسط بخواهیم، می‌توانیم با داشتن فرکانس (لا) برابر با 440 هرتز به سادگی حسابش کنیم

440 / 1.688 = 262 Hz

به همین آسانی می‌توان فرکانسهای همه نتهای اکتاو وسط را به دست آورد

فرکانس (دو) 262 هرتز
فرکانس (ر) 294 هرتز
فرکانس (می) 330 هرتز
فرکانس (فا) 349 هرتز
فرکانس (سل) 392 هرتز
فرکانس (لا) 440 هرتز
فرکانس (سی) 494 هرتز
فرکانس (دو) در اکتاو بعدی 522 هرتز

چنان که در شکل زیر (با دقت دو رقم اعشاری) خلاصه شده

برای مطالعه بیشتر این کتاب عالی را توصیه می‌کنم

The Physics of Music & Musical Instruments

David R Lapp

Tufts University, Massachusetts

نسخه پی.دی.اف این کتاب را با حجم حدود 5 مگابایت دارم، می‌توانم بنا به تقاضا برایتان بفرستم